Ιταλοί και Έλληνες εταίροι στο έργο LIFE Bear-Smart Corridors επισκέφθηκαν πρόσφατα τον Καναδά για να μάθουν για τις Κοινότητες «Έξυπνης» Συνύπαρξης με την αρκούδα στη Βρετανική Κολομβία. Οι γνώσεις που αποκτήθηκαν και το συνεργατικό ήθος που αναπτύχθηκε θα ενισχύσουν τις προσπάθειες αποκατάστασης της άγριας ζωής & φύσης.
Ένα παραγωγικό ταξίδι
Η αποκατάσταση της άγριας ζωής & φύσης (rewilding) εξακολουθεί να είναι μια πρωτοποριακή προσέγγιση για τη διατήρηση, πράγμα που σημαίνει ότι πολλές τέτοιες πρωτοβουλίες αποκατάστασης προσπαθούν να κάνουν πράγματα που δεν έχουν γίνει ποτέ πριν. Αυτό σημαίνει ότι η ανταλλαγή γνώσεων είναι ουσιαστική εάν πρόκειται να ενισχυθούν οι συλλογικές προσπάθειες του κινήματος αποκατάστασης της άγριας ζωής & φύσης.
Μέλη του έργου LIFE Bear-Smart Corridors (BSC), το οποίο εργάζεται για την υποστήριξη και την αύξηση του πληθυσμού της καφέ αρκούδας στην Κεντρική Ιταλία και την Ελλάδα, απέκτησαν πολύτιμες πληροφορίες και πολλή έμπνευση από ένα πρόσφατο ταξίδι στη Βρετανική Κολομβία, στη δυτική ακτή του Καναδά. Οι λεγόμενες “Κοινότητες «Έξυπνης» Συνύπαρξης με την Αρκούδα” οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να προωθούν τη συνύπαρξη μεταξύ ανθρώπου & αρκούδας και αντιπροσωπεύουν τον ακρογωνιαίο λίθο του έργου LIFE BSC, σχεδιάστηκαν για πρώτη φορά στη Βόρεια Αμερική. Μεταξύ 18 και 29 Σεπτεμβρίου, η ευρωπαϊκή ομάδα – η οποία περιελάμβανε 16 εκπροσώπους περιβαλλοντικών οργανώσεων και άλλων φορέων και ιδρυμάτων από την Ιταλία και την Ελλάδα – έμαθε από πρώτο χέρι για το πρόγραμμα Bear Smart Communities της καναδικής επαρχίας, το οποίο ξεκίνησε πριν από σχεδόν 20 χρόνια.
«Ήταν ένα φανταστικό και πραγματικά παραγωγικό ταξίδι», λέει ο συντονιστής της ομάδας της Rewilding Apennines Mario Cipollone, ο οποίος ήταν ένα από τα τρία μέλη της ομάδας Rewilding Apennines που συμμετείχαν. “Το μοντέλο “Κοινότητας «Έξυπνης» Συνύπαρξης με την Αρκούδα” ξεκίνησε στον Καναδά, γι’ αυτό θέλαμε να δούμε πώς είχε αναπτυχθεί και να κατανοήσουμε τις διαφορές και τα κοινά σημεία με το έργο που υλοποιείται αυτήν τη στιγμή στην Ιταλία και την Ελλάδα. Η εμπειρία βοήθησε επίσης να έρθουμε όλοι στην ομάδα πιο κοντά, κάτι που θα ωφελήσει επίσης τις προσπάθειές μας για αποκατάσταση της άγριας ζωής & φύσης».
Υπερατλαντικοί παραλληλισμοί
Σήμερα, η καφέ Μαρσικανική αρκούδα – ένα υποείδος καφέ αρκούδας που ζει στα Κεντρικά Απέννινα της Ιταλίας – βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση, με μόνο περίπου 60 άτομα να ζουν στη φύση. Η ομάδα της Rewilding Apennines επί του παρόντος επιβλέπει και αναπτύσσει μια σειρά από Κοινότητες «Έξυπνης» Συνύπαρξης με το είδος, με τρεις ήδη εγκατεστημένες και άλλες ακόμα υπό κατασκευή. Οι συνεχείς προσπάθειες, μέσα και γύρω από αυτές τις κοινότητες, επικεντρώνονται σε μια σειρά μέτρων για την προώθηση της συνύπαρξης ανθρώπου-αρκούδας, όπως η εγκατάσταση ηλεκτροφόρων περιφράξεων και κάδων ανθεκτικών προς την αρκούδα, η αποκατάσταση εγκαταλελειμμένων οπωρώνων και η ανάπτυξη οικονομιών που βασίζονται στη φύση. Όλες οι Κοινότητες «Έξυπνης» Συνύπαρξης με την Αρκούδα βρίσκονται μέσα σε διαδρόμους άγριας ζωής που συνδέουν βασικά εθνικά πάρκα και καταφύγια της περιοχής.
Όπως και στα Κεντρικά Απέννινα – και σε άλλα μέρη του Καναδά και των ΗΠΑ – ο στόχος του προγράμματος Bear Smart Community της Βρετανικής Κολομβίας είναι να προωθήσει τη συνύπαρξη ανθρώπου και αρκούδας, προστατεύοντας και ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τους πληθυσμούς αρκούδων και μειώνοντας τους κινδύνους για τους ανθρώπους και τους πόρους τους. Η συντριπτική πλειονότητα των συγκρούσεων ανθρώπου και αρκούδας στη Βόρεια Αμερική συμβαίνει γύρω από τις περιοχές με ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όπου είναι προσβάσιμα τα σκουπίδια, το λίπασμα, η ανθρώπινη τροφή και άλλες πηγές θερμίδων για τις αρκούδες. Οι αρκούδες μπορούν να βασιστούν σε αυτούς τους πόρους και να προσπαθήσουν να τους υπερασπιστούν – μια κατάσταση που είναι συχνά θανατηφόρα για την αρκούδα και επικίνδυνη για τους ανθρώπους.
Ένα ποικίλο δρομολόγιο
Το πρόγραμμα Bear Smart Communities της Βρετανικής Κολομβίας είναι υποι την διαχείριση της Υπηρεσίας Προστασίας Διατήρησης της Βρετανικής Κολομβίας. Κατά τη διάρκεια της παραμονής της στον Καναδά, η ομάδα του LIFE BSC επισκέφθηκε κοινότητες στο Βόρειο Βανκούβερ, το Lions Bay, το Squamish, το Whistler και το Pemberton, που είναι όλοι οικισμοί που βρίσκονται βόρεια της πόλης του Βανκούβερ.
Ο Mario Cipollone εντυπωσιάστηκε από το ισχυρό επικοινωνιακό μήνυμα της «γης της αρκούδας» που πραγματοποιούνταν σε αυτές τις τοποθεσίες.
«Τέτοιου είδους επικοινωνία σημαίνει να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους σε αυτές τις κοινότητες (ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να πηγαίνουμε από πόρτα σε πόρτα), να χαρακτηρίζουμε τα πάντα ως «έξυπνη συνύπαρξη με την αρκούδα» και να μη θεωρούμε ποτέ δεδομένο ότι οι άνθρωποι ξέρουν πώς να συμπεριφέρονται στη γη των αρκούδων», λέει ο συντονιστής της ομάδας Rewilding Apennines. “Ένα άλλο βασικό στοιχείο του ταξιδιού ήταν ότι επιβεβαίωσε τον βασικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στη διαμεσολάβηση με τις τοπικές κοινότητες. Πολλές φορές, ο καλύτερος τρόπος ευαισθητοποίησης είναι μέσω του παραδείγματος και του διαλόγου – όχι μόνο της επιβολής του νόμου.”
Εκτός από αυτές τις επισκέψεις, η ομάδα απόλαυσε πολλές εξόδους στην καναδική φύση και είχε την τύχη να δει αρκετές μαύρες αρκούδες και ακόμη και ένα κοπάδι από όρκες.
Προχωρώντας μπροστά
Έμφαση θα δοθεί τώρα στην υπεραξία του ταξιδιού και στην εφαρμογή της γνώσης που αποκτήθηκε. Οι Ιταλοί εταίροι συναντήθηκαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού για να ανταλλάξουν ιδέες και να αποκρυσταλλώσουν τις εντυπώσεις τους και ανέφεραν τα σχόλιά τους στην ελληνική ομάδα, σε μια άλλη κατ’ ιδίαν συνάντηση προγραμματισμένη στα τέλη Οκτωβρίου.
«Θα παραμείνουμε συνδεδεμένοι με την Καναδική Κοινότητα «Έξυπνης» Συνύπαρξης με την Αρκούδα και τους/τις εκπροσώπους ΜΚΟ που συναντήσαμε, με την ελπίδα να μπορέσουμε να τους/τις καλωσορίσουμε στην Ιταλία και την Ελλάδα κάποια στιγμή», λέει ο Mario Cipollone. «Η ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των οργανισμών που αντιμετωπίζουν τα ίδια ζητήματα μπορεί να είναι επωφελής για την ανταλλαγή πληροφοριών και την εκπαίδευση».
«Από τη σκοπιά της συνύπαρξης ανθρώπου – αρκούδας, υπάρχουν πολλές διαφορές καθώς και ομοιότητες μεταξύ της κατάστασης στη Βόρεια Αμερική και αυτής στην Ευρώπη», συνεχίζει. «Στην Ιταλία και την Ελλάδα οι άνθρωποι τείνουν να έχουν μια πιο ανθρωποκεντρική άποψη, πράγμα που σημαίνει ότι πιστεύουν ότι οι άνθρωποι προηγούνται των ζώων. Το καναδικό μοντέλο είναι επίσης ισχυρότερο όσον αφορά την επιβολή του νόμου. Ωστόσο, οι προσπάθειες που έχουν γίνει από ΜΚΟ και φορείς μέχρι στιγμής και στην Ιταλία και στην Ελλάδα είναι αξιοσημείωτες συγκριτικά. Υπάρχει πολύ περισσότερη δουλειά που πρέπει να γίνει, αλλά πρέπει να είμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματά μας μέχρι σήμερα».